In de psychologie speelt persoonlijkheid een erg grote rol. Er zijn veel verschillende theorieën over persoonlijkheid en in welke categorieën deze verdeelt kunnen worden. De bekendste is de ‘Big Five‘ theorie.
De Big Five
De 5 trekken waar persoonlijkheid in verdeelt kan worden, zijn volgens deze theorie:
- Openness to experience – openheid voor nieuwe ervaringen
Mensen die hoog scoren op deze trek staan open voor nieuwe ervaringen, zijn nieuwsgierig, hebben een rijke fantasie en zijn avontuurlijk. Vaak zijn ze ook creatief en vinden ze andere dingen interessant dan andere mensen.
Mensen die laag scoren op deze trek zijn nuchter en praktisch ingesteld. Zij redeneren logisch en praktisch. Zij luisteren meer naar de hersenen dan naar het hart.
- Conscientiousness – consciëntieusheid
Mensen die hoog scoren op deze trek zijn geordend. Zij houden van duidelijke regels en plannen. Ze zijn dus ook erg betrouwbaar en georganiseerd.
Mensen die laag scoren op deze trek zijn flexibel en houden zich minder aan de regels. Ze improviseren graag en zien wel wat op het pad komt. Dat kan nonchalant, maar ook slordig overkomen.
- Extraversion – extraversie
Mensen die hoog scoren op deze trek zijn spontaan, levendig en praten veel. Ze voelen zich prima op hun gemak in grote groepen en vinden het niet erg om in de belangstelling te staan.
Mensen die laag scoren op deze trek zijn wat geslotener. Zijn doen meer hun eigen ding en voelen zich niet altijd op hun gemak in grote groepen.
- Agreeableness – meegaandheid
Mensen die hoog scoren op deze trek zijn erg meegaand, helpen graag mee en willen graag samenwerken. Ook zijn ze behulpzaam en nemen anderen zoals ze zijn.
Mensen die laag scoren op deze trek zijn wat dominanter. Zij vinden het fijn om de leiding te nemen en om de touwtjes in handen te hebben. Ze komen goed op voor zichzelf en willen graag winnen.
- Neuroticism – neuroticisme
Mensen die hoog scoren op deze trek voelen zich rusteloos en zijn prikkelbaarder dan de laagscoorders. Zij kunnen heftig reageren op moeilijke situaties. Deze mensen hebben ook een grotere kans op depressie- en angststoornissen.
Mensen die laag scoren zijn emotioneel stabiel en moeilijk uit balans te brengen. Moeilijke situaties kunnen zij dus goed aan. Ze hebben geen grote schommelingen in het humeur en zijn ontspannen.
(Door de eerste letters te nemen, kan je het beter onthouden: OCEAN)
Discussie
Deze persoonlijkheidstrekken kunnen gemeten worden met (psychologische) testen. Volgens de psychologie is persoonlijkheid stabiel. Scoor je nu hoog op extraversie, dan zal dat over 10 jaar nog steeds zo zijn. Daarbij komen sommige persoonlijkheidstrekken erg slecht uit de bus. Wie wil er nou hoog scoren op neuroticisme! Dus mijn vragen aan jullie zijn:
Denken jullie dat persoonlijkheidstrekken stabiel zijn?
En denken jullie dat elke persoonlijkheidstrek een positieve en een negatieve kant heeft?
Wil je zelf kijken op welke persoonlijkheidstrekken je hoog of laag scoort? Kijk dan eens bijvoorbeeld op http://nl.outofservice.com/bigfive/
Weer een mooi en interessant stukje Saskia.
Persoonlijkheid kan je veranderen (gevormd door wat je meemaakt), je karakter niet (word je mee geboren).
Tegelijk denk ik dus ook dat ‘persoonlijkheidstrekken’ niet stabiel hoeven te zijn.
Ik zeg ‘hoeven’, omdat iemand namelijk zelf moeite moet doen om die te veranderen.
Ook kan iemand een zo ontzettend heftige ervaring hebben gehad, dat bepaalde trekken zullen blijven bestaan.
Of elke trek zijn positieve of negatieve kanten heeft, hangt denk ik af van de situatie, mate waarin deze aanwezig is, of de persoon zich er bewust van is en hoe de persoon er zelf mee omgaat.
Resultaten van onderzoeken zijn vaak gebaseerd op de meerderheid, maar mensen moet je altijd per individu bekijken vind ik 😉
De ‘Big Five’ lijkt mij dan ook een wat beknopte manier voor het omschrijven van persoonlijkheden.. (Waar zijn de mixen?)
Dankjewel!
Ik ben het er mee eens dat vooral naar het individu gekeken moet worden. Gelukkig doen we dit in de praktijk wel, maar in onderzoek niet.
De Big Five zijn trouwens persoonlijkheidstrekken, dus er bestaan allerlei mixen. Je kunt per trek namelijk laag of hoog ‘scoren’. Ook al blijkt het uit onderzoek dat persoonlijkheid stabiel is, soms twijfel ik daar ook nog wel eens aan. Ik denk dat sommige gebeurtenissen in iemand zijn/haar leven ervoor kunnen zorgen dat bepaalde persoonlijkheidstrekken misschien wel minder duidelijk geuit worden (ik denk dat bijvoorbeeld aan kindertrauma’s en de mate van extraversie).
Ik ben benieuwd of we ooit volledig achter de waarheid van de inhoud van persoonlijkheid komen.
Liefs,
Saskia