Onze medicijnen worden natuurlijk uitgebreid getest op hun werking. Zo wordt door bijvoorbeeld dubbelblind onderzoek een placebo-effect uitgesloten. Zowel de onderzoeker als de proefpersoon weten niet wie een echt medicijn krijgt en wie een placebo. Zo kan er onderscheid gemaakt worden tussen de echte werking van de medicatie en het effect van onze verwachtingen. Laten we eerlijk zijn; als je medicijnen neemt wil je weten dat je een echte werking kunt verwachten. Maar… Heb je er wel eens over nagedacht wat het placebo-effect voor je kan betekenen? En wat is eigenlijk een ‘echte’ werking? Kun je het placebo-effect helemaal uitsluiten?

De letterlijke vertaling van het Latijnse woord placebo is ‘ik zal behagen’. In de Van Dale lees je:

Feitelijk kom je het fenomeen placebo heel vaak tegen. De letterlijke betekenis ‘ik zal behagen’ heeft alles te maken met de verwachting dat iets een positief effect zal hebben. Je hebt al eens eerder die heerlijke pasta gegeten dus die bestel je nog eens. Je herkent de geur, de kleur en verwacht daardoor de heerlijke smaak waar je de vorige keer zo van genoot. Deze positieve verwachting beïnvloedt jouw ervaring.

Hetzelfde bestaat ook in tegenovergestelde richting, namelijk ‘nocebo’. Nu verwacht je juist een negatief effect. Bijvoorbeeld; jij denkt dat hardlopen niets voor jou is. Je hebt het een aantal keer geprobeerd maar pfoe.. veel te vermoeiend. Je wordt al moe van de gedachte. Doordat je een negatief effect verwacht, focus je op de negatieve gevolgen en is de kans groot dat je deze extra sterk ervaart.

Heb je enig idee hoe vaak verwachtingen bij jou onbewust een rol spelen? Verwachtingen gaan hand in hand met gewoontes. Als gewoontes er eenmaal inzitten dan zijn ze zo.. tsja, gewoon. Je hebt ze al snel niet meer door. Zo ben je er misschien aan gewend dat je moe wordt na het avondeten. Er is zelfs een woord voor; after dinner dip. Dan ontstaat snel de gedachte “zal ik ook wel hebben”. Een nocebo-effect dus, want je verwacht een negatief effect. Wat betreft medicijnen doen we ons best om een placebo-effect uit te sluiten. In het dagelijks leven heb je denk ik juist graag te maken met placebo in plaats van nocebo, toch? Verwachtingen heb je sowieso. Bewust of onbewust.

Het kan nuttig zijn om te beseffen wat de kracht is van verwachtingen. Is iets nou eenmaal zo (de werking van de medicatie)? Of speelt je verwachting vooral een spel met je (placebo)? Als je er eens over nadenkt dan ontdek je ongetwijfeld een aantal ingesleten verwachtingen in jouw leven. En dan hoop ik voor jou dat dit vooral placebo’s betreft. Zo niet, dan kun je je misschien wat placebo’s eigen maken:

“Hardlopen is echt mijn ding, ik vind het heerlijk.”
“Van eten krijg ik energie dus na het diner voel ik me fit.”
“Ik geloof in mezelf.”
“Ik zal behagen.”