HSP staat voor ‘Highly Sensitive Person’ ofwel een ‘Hoog Sensitief Persoon’. Het is geen stoornis en geen ziekte. Wat is het dan wel? De grondlegger van de term Highly Sensitive Person is de Amerikaanse psychologe Dr. Elaine N. Aron. Zij heeft haar werk in de jaren 90 voortgebouwd op het werk van psychiater Carl Jung en psycholoog Dr. Jerome Kagan. Uit eigen onderzoek concludeert zij dat een Hoog Sensitief Persoon sterker geprikkeld wordt dan een niet Hoog Sensitief Persoon. Ze zijn gevoeliger voor emoties, pijn, genot en andere lichamelijke, geestelijke ervaringen. Maar ook voor geluiden, geuren, visuele en tactiele stimulatie en nemen meer indrukken op uit de omgeving. Vaak wordt er gezegd dat een Hoog Sensitief Persoon verlegen of weinig sociaal zou zijn, maar dat is zeker niet het geval. Ze gaan voorzichtiger met zichzelf en hun naasten om en zijn juist geneigd tot meer empathie. Tot slot floreren ze in een rustige omgeving. Ze kunnen dan beter informatie in zich op nemen en verwerken. Volgens Elaine Aron is hoogsensitiviteit een normale, aangeboren karaktereigenschap die één op de vijf personen heeft.

Wetenschappelijk bewijs hoogsensitiviteit

Inmiddels is er ook wetenschappelijk bewijs dat hoogsensitiviteit echt bestaat. In 2011 hebben Deense onderzoekers ontdekt dat het zogenoemde ‘depressie-gen’, de korte variant van het 5-HTTLPR-gen, vaker voorkomt bij HSP’s. Van dit gen is bewezen dat het kwetsbaar maakt, maar ook voordelen heeft. Het is bewijs voor een aangeboren gevoeligheid voor omgevingsinvloeden. Zowel negatief als positief. Daarnaast heeft klinisch psychologe Elke van Hoof (Vrije Universiteit Brussel) grootschalig onderzoek gedaan naar hoogsensitiviteit. Door middel van scans is aangetoond dat hoogsensitieve personen echt anders denken en de wereld ook anders beleven dan mensen die deze eigenschap niet hebben. Het blijkt dat bij een HSP sprake is van diepgaande verwerking. Bij scans lichten dan meerdere gebieden in de hersenen op tijdens het uitvoeren van een opdracht. Niet-HSP’s hebben een soort filter dat bepaalt welke prikkels binnenkomen en welke niet. Bij een HSP komen alle prikkels binnen. Hieruit  kunnen overprikkeling, emotionaliteit of subtiele waarnemingen voort komen, maar dat hoeft niet persé voor elk persoon met HSP zo te zijn.

Eigenschappen Hoogsensitiviteit

Wat zijn nu eigenschappen van hoogsensitiviteit? Hier volgen zowel positieve eigenschappen als valkuilen.

Positief

• Intens genieten van dingen om je heen, zoals flora en fauna, dieren, eten en drinken, muziek of kunst. Het kunnen ook subtiele prikkels zijn, zoals lichtinval.
• Groot inlevend vermogen waardoor je goed kunt zorgen voor een ander, weet wat die ander nodig heeft waardoor deze zich ook echt begrepen voelt en zich voor je openstelt.
• Krachtige intuïtie, waarbij je onbewust weet wat goed voor je is.
• Authentiek contact maken: oprecht geïnteresseerd zijn in een ander en ook echt willen weten hoe het met die persoon gaat.
• Je kunt je goed aanpassen in nieuwe situaties en bent flexibel.
• Je bent creatief; dat kan op allerlei manieren. Bijvoorbeeld iets met je handen maken, fotograferen, maar ook het bedenken van creatieve oplossingen.

Valkuilen

• Moe worden van sociaal contact, omdat je alle prikkels oppikt en niet alleen de woorden: emoties van de ander, energie van de ander of de omgeving of zelfs dingen die niet zijn gezegd.
• Dat je emoties van een ander over kunt nemen. Bijvoorbeeld dat je ineens heel verdrietig wordt, omdat je in de buurt van een verdrietig persoon staat.
• Terugtrekken, wegblijven van bijvoorbeeld feestjes doordat het te druk is.
• Grotere kans op overspannenheid/burn-out, omdat je moeilijker je grenzen aan kunt geven en jezelf wegcijfert.
• Minder goed presteren als je geobserveerd wordt, als je werkt in een vijandige, competitieve of zakelijke omgeving of als er sprake is van een hoge werkdruk.
• Perfectionistisch: bang om fouten te maken.
• Gevoeliger voor bepaalde stimulerende middelen, zoals cafeïne. Dit kan betekent dat je na de ochtend al geen koffie meer moet drinken omdat je anders ‘s nachts wakker ligt.
• Niet kunnen slapen, omdat je te moe bent.

Tips

Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt? Hier volgen een aantal tips voor mensen met HSP.

• Neem op tijd rust om te kunnen herstellen en op te laden. Bijvoorbeeld door aan yoga te doen, een massage te nemen of een wandeling te maken.
• Probeer overprikkeling te voorkomen: omring je met mensen en dingen waar je vrolijk van wordt.
• Als je ergens bent waar overprikkeling dreigt (bijvoorbeeld op een feest), probeer dan een rustig plekje te vinden.
• Ga op rustige momenten naar de winkel of winkel online. Bezoek een attractiepark op een door de weekse dag of ga er vroeg in de ochtend op uit.
• Bedenk dat de emoties van een ander niet van jou zijn.
• Bewaak grenzen en geef aan dat je tijd voor jezelf nodig hebt.

Bronnen
https://catherineongenae.com/2015/06/29/professor-elke-van-hoof-vub-over-hoogsensitiviteit-ik-weet-wat-het-is-om-je-anders-te-voelen/
https://www.nieuwetijdskind.com/hsp-10-voordelen-hoogbewust-zijn/
https://www.inekesnelleman.nl/blog/8-positieve-eigenschappen-van-hooggevoeligheid
https://nl.wikipedia.org/wiki/Hoogsensitief_persoon
https://sochicken.nl/hsp-herkenningspunten
http://www.sephira.nl/kenmerken_hsp.htm
http://hspzwitserland.nl/de-eigenschappen-van-hoogsensitiviteit/
https://www.psychologiemagazine.nl/artikel/9-vragen-hoogsensitiviteit/

Elaine N. Aron. Hoogsenstieve personen. Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt.
1996. Uitgeverij Archipel Amsterdam