Wat is klassieke conditionering?

Klassieke conditionering is een vorm van leren. Dit gebeurd door een neutrale prikkel (stimulus) te koppelen aan een stimulus die leidt tot een reflex.

Denk je het volgende in: Je hebt behoorlijke honger en naast je zit iemand een broodje te eten. Door alleen de geur van het broodje wordt er speeksel geproduceerd in je mond, je gaat er van kwijlen. Als nou iedere keer wanneer iemand een broodje zit te eten een toeter klinkt, dan ga je de toeter associëren met een broodje eten. Het geluid van de toeter alleen zorgt er al voor dat je speeksel gaat produceren!

Door middel van een experiment die fysioloog Pavlov heeft uitgevoerd, is gebleken dat je een neutrale stimulus (iets wat een reactie teweeg brengt, hier de toeter) kunt associëren met een stimulus die leidt tot een reflex (de geur van het broodje leidt tot kwijlen). Pavlov voerde zelf dit experiment uit met een hond. Iedere keer wanneer de hond te eten kreeg, klonk er een bel. Uiteindelijk zorgde het geluid van de bel alleen al voor kwijlproductie.

De termen die hierbij gebruikt worden, zijn:

• Ongeconditioneerde stimulus: het eten
• Geconditioneerde stimulus: de bel
• Ongeconditioneerde reactie: kwijlen door het voedsel
• Geconditioneerde reactie: kwijlen door de bel

Eerst is het dus zo dat de ongeconditioneerde stimulus zorgt voor een ongeconditioneerde reactie: iets wat vanzelf gebeurd. Na conditionering zorgt de geconditioneerde stimulus voor een geconditioneerde reactie.

Voorbeelden in het dagelijks leven

Nou denk je misschien dat mensen heel anders dan honden zijn, of dat het alleen maar bij primaire levensbehoeftes zoals eten kan. Het tegenovergestelde is waar, dus hier wat voorbeelden:

– Mensen die vaak naar het ziekenhuis moeten voor chemo en daar misselijk van worden, worden vaak al misselijk bij de eerste stappen in het ziekenhuis, zelfs als ze niet voor een chemokuur komen.
– Reclames voor een (alcoholisch) drankje met mooie vrouwen en/of mannen erin, werken ook met dit principe. Je hebt bepaalde gevoelens bij de mooie man of vrouw en dit wordt gekoppeld aan het drankje.
– Bij het horen van een waterval het gevoel hebben alsof je naar het toilet moet
– Of gewoon bij het pesten van je broertje:

Weet jij nog voorbeelden van klassieke conditionering? Heb je het zelf (onbewust) wel eens gedaan of meegemaakt?

Bronvermelding: Pavlov, I.P. (1927).  Conditioned Reflexes: An Investigation of the Physiological Activity ofthe Cerebral Cortex. London: Oxford Univ.Press