”Vieze teringlijer ben je, vuile landverrader” en ”Houd je gore smoel dicht! We zijn je zat!”. Dit soort uitspraken vind je binnen één klik onder de tweets van Rutte. Van tweets in caps lock tot toch wel zorgwekkende bedreigingen: tijdens de coronacrisis leek dit in ieder geval behoorlijk toegenomen. Dat is ergens wel logisch. Mensen waren de coronacrisis zat. Ze voelden zich machteloos en boos, omdat ze al bijna 2 jaar in de maatregel-samenleving zaten en het einde maar niet in zicht kwam. De woede moest ergens geuit worden, en op welke plek kon je dat beter doen dan op twitter?
Dit zijn voorbeelden van uitlatingen die met de coronacrisis te maken hebben, maar agressiviteit op het internet is overal te vinden (Xu et al., 2015). Er zijn veel mensen die graag hun ei kwijt willen op het internet. Iedereen is weleens boos. Toch reageert niet iedereen zijn of haar boosheid af op Twitter. Waarom voelt de een wel die behoefte? En de ander niet? Hoe komt dat toch?
In dit artikel kijken we naar de samenhang tussen agressiviteit op het internet en zelfbewustzijn. Maar wat is zelfbewustzijn eigenlijk?
Besef van bestaan
We zijn in een staat van zelfbewustzijn als we naar onszelf kijken en oordelen zoals een ander dat zou doen (Aronson et al., 2018). Volgens de zelfbewustzijnstheorie van Duval en Wicklund (1972) verkeren we in die staat wanneer we geconfronteerd worden met onszelf. Wanneer we bijvoorbeeld in de spiegel kijken, maar ook als je op een willekeurig moment even het besef krijgen van je eigen bestaan. De een is vaker zelfbewust dan de ander.
Jezelf in de spiegel kijken
Een onderzoek uit 2001 toont namelijk aan dat een persoon die erg zelfbewust is, zich waarschijnlijk meer volgens de norm gedraagt dan iemand die niet erg zelfbewust is (Silvia & Duval, 2001). Een ander interessant onderzoek is die van Scheier et al. (1974), waarin de ene groep mannen de mogelijkheid had om een vrouw een elektrische schok te geven en de andere groep mannen dezelfde mogelijkheid hadden, maar dan met publiek. Hieruit bleek dat de groep met publiek, die dus zelfbewust was, significant minder stroomschokken uitdeelde dan de groep zonder publiek.
Agressieve reacties
In september 2018 is er onderzoek gedaan naar de samenhang tussen agressiviteit op het internet en zelfbewustzijn (Sohn et al., 2018). In dit onderzoek lieten ze twee groepen kijken naar nieuwsartikelen en agressieve reacties. De ene groep kreeg zichzelf te zien tijdens het experiment en de andere groep niet. Beide groepen kregen een vragenlijst waarin gemeten werd in hoeverre ze het eens waren met de reacties en of ze een soortgelijke reactie zouden plaatsen. Hieruit bleek dat de groep die zichzelf bekeek tijdens het experiment, het minder vaak eens was met de agressieve reacties dan de andere groep. Daarnaast bleek dat de experimentele groep zelfs significant minder eenzelfde soort reactie zouden plaatsen dan de controlegroep.
Zelfevaluatie
Uit deze onderzoeken kun je stellen dat mensen die minder vaak zelfbewust zijn, eerder een agressieve reactie zouden achterlaten op de tweet van Mark Rutte. Natuurlijk heeft het met meer factoren te maken dan met zelfbewustzijn. Daarnaast is het laatstgenoemde onderzoek een van de weinige onderzoeken die dit specifieke onderwerp heeft onderzocht. Toch laat het zien dat het belangrijk is om zelfbewust te zijn.
Zelfbewustzijn heeft een positieve invloed op ons gedrag. We kunnen ons beter gedragen als we onze acties door de dag heen te evalueren; is het nodig om deze tweet te plaatsen of kan ik dit misschien beter niet op het wereldwijde web plaatsen. Kortom: Kijk jezelf af en toe aan in de spiegel en misschien word je wel een betere versie van jezelf.
