Hoewel de bevalling nog maar net achter de rug is, stap je meteen de rollercoaster van het kersverse ouderschap in. Dit is vaak de reden dat de bevallingservaring niet de aandacht krijgt die het nodig heeft. Terwijl 1 op de 5 bevallingen als traumatisch wordt ervaren. Vaak word je goed voorbereid op de bevalling, maar daarna ook snel losgelaten. 

Groot probleem

Recent onderzoek toont aan dat 20% van de bevallingen negatief worden ervaren. Van de circa 170.000 bevallingen per jaar ervaren 34.000 vrouwen dit als negatief en 17000 als traumatisch. (1) Van deze groep ontwikkelen ongeveer 2000 vrouwen een posttraumatische stress-stoornis (PTSS). Hiervan ervaart 20 tot 75% ook een postpartum depressie. Dat zijn 400 tot 1500 vrouwen met PTSS of een depressie. Voor de mentale gezondheid van een moeder is het enorm belangrijk om de juiste nazorg te krijgen bij een negatieve bevallingservaring.

Wanneer heb je een bevallingstrauma?

Dit ligt aan de subjectieve beleving. Als jij het als traumatisch ervaren hebt, is dat zo. Sommige vrouwen beschrijven het misschien eerder als een nare of negatieve bevallingservaring. Hoe dit ook wordt omschreven, het maakt eigenlijk niet veel uit.

Wat maakt de bevallig voor zoveel vrouwen traumatisch? Veel vrouwen herkennen het gevoel overvallen te zijn door de ervaring. Ze hebben zich tijdens de bevalling angstig, boos, in paniek, eenzaam of hulpeloos gevoeld. Vaak hebben ze zich niet gehoord of gesteund gevoeld of hebben het gevoel dat ze zelf iets niet goed hebben gedaan.

De mentale impact van bevallen

Wanneer je de bevalling als negatief hebt ervaren, kan dit een mentale nasleep hebben. Je ervaart mentale klachten:

• Je blijft erover piekeren. De video blijft zich afspelen in je hoofd, stukken missen.
• Je hebt herbelevingen of nachtmerries.
• Je wil veel of juist niet over de bevalling praten.
• Je voelt je prikkelbaar, gespannen en bent bang dat er iets misgaat en kunt hierdoor moeilijk tot rust komen. Je kunt overmatig gaan controleren.
• Je hebt negatieve gedachten. Je voelt je schuldig, angstig of boos over het verloop.
• Je ervaart moeite in het contact met je baby.

’Soepele, vlotte bevalling’ en trauma

Zoals eerder beschreven gaat het om de beleving. Daarom is het moeilijk te voorspellen bij welk verloop een vrouw de bevalling als traumatisch ervaart. Een bevalling die op papier ‘vlot en soepel’ verliep, kan toch als traumatisch worden ervaren. En een medisch zeer gecompliceerde bevalling kan een goede ervaring zijn. In onderzoek zijn wel risicofactoren aangewezen die de kans op een bevallingstrauma verhogen:

• Medische complicaties:
  vroeggeboorte, (pre-)eclampsie, HELLP syndroom, spoedkeizersnede, kunstverlossing, overmatig bloedverlies en complicaties bij de baby.
• Psychologische factoren:
  psychische belasting als depressie of trauma, (seksueel) misbruik, angst voor de bevalling, stressvolle omstandigheden, gebrek aan steun.

Veel genoemde thema’s bij negatieve ervaringen zijn een gebrek aan regie, steun en communicatie met de omgeving en zorgverleners.

Het stille leed: Waarom blijft een bevallingstrauma vaak onopgemerkt?

De drempel om na een negatieve bevallingservaring hulp te zoeken, is hoog. Vaak voel je je overweldigd door de kraamtijd. Daarnaast verschuift de focus op de baby, eventuele borstvoeding en jouw fysieke herstel. Dit maakt dat de mentale last wordt weggestopt. Er spelen vaak schaamte en schuldgevoelens bij het ervaren van negatieve gevoelens in de ‘roze wolk’-periode. Dit stigma maakt de kans groter dat iemand zich niet uitspreekt. De negatieve gevoelens blijven borrelen onder de oppervlakte, en komen dan vaak pas later tot uiting. Vaak is de (verloskundige) nazorg voor jou als moeder dan al afgerond en is het onduidelijk bij wie je terecht kunt.

De impact van een onverwerkt bevallingstrauma

Een bevallingstrauma kan veel leed veroorzaken. Naast dat de geboortedag van je kind een negatieve herinnering wordt, vergroot het ook de kans op mentaal lijden. Dit heeft een negatieve invloed op de start van jouw rol als moeder en op het gezin. Een bevalling die door je hoofd blijft spelen, kost bakken met energie, die je goed kunt gebruiken voor jezelf en je baby.

Sta jezelf toe hulp te vragen

Er is hulp om je bevallingservaring te verwerken. Een psycholoog of bevallingsverwerkingsspecialist kan je goed helpen middels een aantal gesprekken en eventueel EMDR. Hierdoor ervaar je minder stress, negatieve gedachten en kom je weer mentaal in balans. Zo kun je weer aanwezig zijn bij je baby en je nieuwe gezin, daar waar je wil zijn. Weet dus het niets is om je voor te schamen. Er is hulp én hoop.

Bronnen:

1. Van der Pijl, M. S. G., Verhoeven, C. J. M., Verweij, R., van der Linden, T., Kingma, E., Hollander, M. H., & de Jonge, A. (2022). Disrespect and abuse during labour and birth amongst 12,239 women in the Netherlands: a national survey. Reproductive health, 19(1), Article 160. https://doi.org/10.1186/s12978-022-01460-4 https://www.publicatie-online.nl/publicaties/marit-van-der-pijl)
2. D. Koster (2016). Perfecte bevallingen bestaan niet.