Tijdens een autorijles zegt de instructeur: ‘’Ga bij dat bord naar links.’’ De meeste mensen slaan zonder veel nadenken linksaf bij het eerste bord dat ze zien. Een neurodivers persoon heeft mogelijk meer moeite met het opvolgen van deze instructie. Het brein begint te malen: Welk bord bedoelt hij? Stond het bord al voor me of moet ik nog verder rijden? Heb ik nu mijn afslag gemist?

Ongeveer 15-20% van de bevolking heeft een vorm van neurodiversiteit. In deze blog wordt verder ingegaan op hoogsensitiviteit en ADHD. Wat betekenen deze termen precies? En wat zijn de overeenkomsten en verschillen?

De definities op een rijtje 

• Neurodiversiteit is een term die variaties in het menselijk brein aanduidt. Mensen die neurodivergent zijn, zoals hoogsensitieve personen en mensen met ADHD, denken, leren en gedragen zich anders dan neurotypische mensen. Kijk maar naar het voorbeeld van de autorijles.
• Hoogsensitieve personen nemen meer externe prikkels waar, waardoor ze gevoeliger zijn voor indrukken uit de omgeving. Aan de ene kant zijn hoogsensitieve personen snel overprikkeld. Maar in de juiste setting werken ze heel nauwkeurig, zien ze snel verbanden en hebben ze een groot empathisch vermogen.
• ADHD is een neurologische variatie die invloed heeft op aandacht, concentratie en impulsbeheersing. Mensen met ADHD hebben moeite om taken af te maken, hun gedachten te ordenen of om stil te blijven zitten tijdens een vergadering. Maar als ze iets interessant vinden, gaan ze volledig op in een activiteit. Deze staat van intense concentratie wordt ‘hyperfocus’ genoemd en kan leiden tot indrukwekkende prestaties.

De overeenkomsten en verschillen

ADHD en hoogsensitiviteit delen een aantal overeenkomsten en verschillen. Beide zijn vormen van neurodiversiteit die invloed hebben op de manier waarop het brein informatie verwerkt. Mensen met ADHD hebben vaak moeite met aandacht en concentratie, terwijl mensen met hoogsensitiviteit eerder gevoeliger zijn voor prikkels en emoties. Ook zijn er verschillen: bij ADHD is er sprake van hyperactiviteit en impulsiviteit, terwijl hoogsensitiviteit zich vooral uit in diepgaande verwerking en reflectie. De manier waarop deze eigenschappen zich manifesteren verschilt van persoon tot persoon.

Overeenkomsten
1. Opmerkzaamheid en snelle overprikkeling. Emoties worden diepgaand ervaren en verwerkt.

2. Moeite met focus en concentratie, snel afgeleid zijn en geïrriteerd raken bij het krijgen van te veel verzoeken tegelijk.

3. Creativiteit en buiten de gebaande paden denken.

Verschillen
1. Iemand met ADHD leert vaak snel en globaal. Een hoogsensitief persoon leert langzaam en grondig.

2. Iemand met ADHD is impulsief en verveelt zich snel. Ze zoeken stimulatie op, bijvoorbeeld in de vorm van harde muziek. Een hoogsensitief persoon zal harde geluiden eerder vermijden en heeft meer tijd nodig om te reflecteren.

3. Een hoogsensitief persoon kan zich goed concentreren in een rustige setting. Iemand met ADHD heeft hier ook moeite om zich te focussen.

De combinatie: een delicate balans

Mensen met beide eigenschappen hebben vaak een rijke innerlijke belevingswereld. Ook laten ze tegenstrijdig gedrag zien. Aan de ene kant hebben ze behoefte aan rust en ruimte voor zelfreflectie, terwijl ze tegelijkertijd uitdaging en stimulatie nodig hebben om zich te ontwikkelen en te groeien.

Tips om het beste uit jezelf te halen

Als je denkt dat je ADHD hebt en hoogsensitief bent, is het de kunst om de juiste balans te vinden tussen het vermijden van overprikkeling en het aangaan van nieuwe ervaringen. Bedenk dat deze eigenschappen niet in hokjes te plaatsen zijn en dat het voor iedereen anders kan zijn hoe deze combinatie zich uit. Ga daarom op zoek naar een manier die past bij jouw individuele behoeften.

Creëer een rustige omgeving:
Ook al geniet je van sociaal contact, een rustige (werk)omgeving is bepalend voor jouw succes. Zorg ervoor dat je de mogelijkheid hebt om je terug te trekken als je te veel prikkels binnenkrijgt.

Gebruik tools om georganiseerd te blijven:
Heb jij moeite met het organiseren van taken en het bijhouden van deadlines? Dan kan het nuttig zijn om tools te gebruiken om georganiseerd te blijven. Het helpt om een dagplanning te maken en taken op te delen in behapbare stukken, zodat er meer overzicht en structuur ontstaat.

Maak gebruik van hyperfocus:
Doe dingen die je echt leuk vindt en stel goede prioriteiten. Hoewel hyperfocus een uitdaging is als het ervoor zorgt dat je andere taken verwaarloost, is het juist een kracht wanneer je het richt op productieve taken.

Stel realistische doelen:
Het is voor neurodiverse personen vaak verleidelijk om te veel te willen doen in een korte tijd. Daarom is het belangrijk om realistische doelen te stellen en prioriteit te geven aan de belangrijkste taken. Op die manier voorkom je overweldigd te raken en besteed je je tijd effectiever.

Zorg voor zelfzorg:
Te veel hooi op je vork genomen? Doe een stapje terug en gun jezelf een rustmoment. Dit voorkomt dat je overprikkeld – en in het ergste geval overspannen – raakt. Maak een prioriteit van zelfzorg, in de vorm van lichaamsbeweging, voldoende slaap en ontspanning.

Laat jezelf niet beperken door neurodiversiteit, maar gebruik het op een positieve manier. Leer jouw brein te begrijpen en zet jouw kwaliteiten in om je doelen te bereiken!

Bronnen:
– Armstrong (2018). Neurodiversity in the classroom: Strength-based strategies to help students with special needs succeed in school and life
– Aron (2013). The highly sensitive person: How to thrive when the world overwhelms you
– Davidson (2020). Neurodiversity as a global civil rights movement: The role of the mass media
– Kerkhof & Bosch (2021). Overeenkomsten en verschillen tussen ADHD en hoogsensitiviteit
– National Institute of Mental Health. (2022). Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder