Tijdens mijn studie Psychologie heb ik veel geleerd over stoornissen en therapieën. Soms word je vanaf minuut 1 gefascineerd door iets nieuws dat je leert. Met een van die bijzondere dingen wil ik jullie kennis laten maken. Ik wil het hebben over een zeer recente ontwikkeling op het gebied van behandeling binnen Psychologie.

Een nieuwe therapie

Een Youtubefilmpje waarin Patienten met de ziekte van Parkinson werden behandeld, had een grote impact op mij. Deze mensen kregen te maken met een nieuwe therapie, genaamd Deep Brain Stimulation (DBS), voor hun tremor.

Hierbij werd de schedel opengemaakt en werd er een chip in het hoofd geplaatst die elektrische trillingen af geeft in bepaalde delen van het brein. Ook heeft deze chip een kleine batterij en kan hij worden bediend met een afstandsbediening. Via MRI wordt bepaald welk deel van de hersenen moet worden gestimuleerd. Zeer intensieve tremoren verdwenen als sneeuw voor de zon en de patiënten konden weer op een vloeiende manier lopen als vanouds.
Wat de pacemaker is voor het hart, is deep brain stimulation voor het brein. De ziekte van Parkinson is de eerste ziekte die halverwege de jaren negentig werd behandeld via DBS. Inmiddels zijn de kennis en  de toepassingen van DBS enorm vergroot.

Toepassingen

Parkinson
De resultaten bij Parkinson zijn tegenwoordig zo goed dat zelfs patiënten die nog aan het begin staan van hun ziekte in aanmerking kunnen komen voor deze behandeling. De tremor neemt af of verdwijnt compleet en de patiënt kan weer normaal lopen. De patiënt is dan helaas nog niet genezen. Zodra de chip uit staat, zijn de klachten ook gelijk weer terug.

Obsessieve Compulsieve stoornis (OCD)
OCD is een dwangstoornis waarbij de patiënt voortdurend last heeft van obsessieve gedachten en dwanghandelingen. Obsessieve gedachten en dwanghandelingen nemen enorm af nadat de chip is geplaatst in het brein. Een onderzoek toonde aan dat klachten minimaal met 25% afnamen en dat daarnaast ook depressieve klachten en angstklachten afnamen.

Dystonie
Dystonie is een stoornis in de spierspanning. Deze spierspanning is vaak te hoog waardoor ernstige verkrampingen ontstaan. DBS is een uitstekende oplossing voor deze patiënten. Onder strikte voorwaarden komen deze patiënten in aanmerking. De ernst van de symptomen neemt gemiddeld met meer dan 80% af. Nadat de chip is geïmplanteerd, gebruikt 91% van de patiënten geen medicatie meer.

Epilepsie
Er zijn nog maar weinig onderzoeken geweest naar de invloed van DBS op Epilepsie, maar eerste resultaten zijn veelbelovend. Zo was er een onderzoek waarbij 90% van de patiënten minder aanvallen kreeg na DBS.

Gilles de la Tourette
Deze ziekte is een neuropsychiatrische aandoening die wordt gekenmerkt door herhalende tics. DBS lijkt een goede behandeling te zijn voor Gilles de la Tourette. 1  van 18 patienten met een ernstige vorm reageerden  goed op de behandeling in een onderzoek.

Overige toepassingen
Momenteel wordt er ook onderzoek gedaan naar DBS bij zware depressies, verslavingen en eetstoornissen. Het is nog niet bekend in hoeverre DBS een positieve uitwerking heeft op deze ziekten.

Eventuele bijwerkingen en complicaties

– Stemmingsstoornissen
– Hyperseksualiteit
– Dwangmatig gokken
– Mogelijk verergert beginnende dementie
– Mogelijke operatieve risico’s (bloeding, infectie)
– Elektrode kan verschuiven in het brein

Toekomst Deep Brain Stimulation

Het potentieel van DBS is enorm. Momenteel zijn er talloze onderzoeken voor verschillende aandoeningen. De grootste reden waarom deze behandelmethode nog niet op grotere schaal wordt toegepast, is net als zoveel dingen in deze wereld ‘geld’. Een operatie kost tussen de 35000 en 100000 dollar. Dat zijn geen misselijke bedragen. Niet vreemd dus dat alleen de meest kritische gevallen voor deze operatie in aanmerking komen.
Ook het feit dat het om een zeer nieuwe technologie gaat waar nog niet veel over bekend is, maakt de selectieprocedure een stuk strenger. Ook zijn er ethische bezwaren tegen deep brain stimulation. In hoeverre moet je mensen via een chip willen veranderen en waar ligt de grens? Dit is niet altijd even makkelijk te bepalen.
Ook vanuit de patiënt kan er veel angst zijn voor een chip in je hersenen. Je weet natuurlijk niet wat er met je gaat gebeuren en hoe je erop gaat reageren. Wanneer wegen de voordelen op tegen de risico’s?

Uiteindelijk verwacht ik dat deze technologie steeds vaker zal worden toegepast bij allerlei psychische aandoeningen, waarbij de patiënt niet meer reageert op andere vormen van therapie. Het idee van een chip die menselijk gedrag in positieve zin beïnvloedt, is wonderbaarlijk.
Psychologie krijgt vaak als kritiek dat het niet meetbaar en subjectief is. Geen wetenschap dus. Een therapie als deze geeft Psychologie ook weer een nieuwe dimensie en is een goede stap in de richting van Psychologie als objectievere wetenschap. Hou deze technologische ontwikkeling in de gaten, want hier gaan we nog veel over horen. Hopelijk kunnen de mensen die het echt nodig hebben in de toekomst altijd terugvallen op deze wonderchip.

Bronnen
1. Boon, P., Vonck, K., De Herdt, V., Van Dycke, A., Goethals, M., Goossens, L., Van Zandijcke, M., De Smedt, T., Dewaele, I., Achten, R., Wadman, W., Dewaele, F., Caemaert, J., Van Roost, D. (2007) Deep Brain Stimulation in Patients with Refractory Temporal Lobe Epilepsy. Epilepsia, 48(8), 1551-1560
2. Greenberg, D., Malone, D., Friehs, G., Rezai, A., Kubu, C., Malloy, P., Salloway, S., Okun, S., Goodman, W., Rasmussen, S. (2006). Three-Year Outcomes in Deep Brain Stimulation for Highly Resistant Obsessive–Compulsive Disorder. 31, 2384-2393
3. Panov, F., Gologorsky, Y., Connors, G., Tagliati, M., Miravite, J., Alterman, R. (2013). Deep brain stimulation in DYT1 dystonia: a 10-year experience. Neurosurgery, 73(1), 86-93
4. Servello, D., Porta, M., Sassi, M., Brambilla, A., Robertson, M. (2008). Deep brain stimulation in 18 patients with severe Gilles de la Tourette syndrome refractory to treatment: the surgery and stimulation. Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry, 79(2), 136-142