Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt dat de coronacrisis een grote uitdaging vormt voor mensen met mentale gezondheidsproblemen. Het instituut onderzocht de impact van de coronamaatregelen op de psychische gezondheid van de mens. Onder de 3000 respondenten geeft 13% aan angst te hebben voor het virus. Zij ervaren de meeste klachten, waaronder depressieve gevoelens, slaapproblemen en zelfs gedachten aan de dood. Vijf jongeren die plots te maken kregen met deze harde realiteit, vertellen over hun mentale gezondheid tijdens de coronacrisis. Hoe zwaar treft quarantaine hen?
Dewi is 17 en werd een aantal maanden geleden gediagnosticeerd met een eetstoornis: Binge Eating Disorder (BED). Deze ontwikkelde ze mede door een traumatische ervaring. Eigenlijk ging het voor quarantaine tamelijk goed met haar. Ze was in herstel en ging regelmatig naar therapie, tot het coronavirus uitbrak. ‘Daardoor kreeg ik een soort terugval’, vertelt ze. ‘Ik had een redelijk gezond eetpatroon, maar rond het einde van maart viel ik weer terug in oude gewoontes. Dan met name de ‘binges’: eetbuien. Om zo’n eetbui te compenseren, verbied ik mezelf bepaald voedsel, waaronder calorierijke voeding.’ Dewi woont nog thuis bij haar ouders. Haar moeder kampt met een alcoholverslaving, die vanwege quarantaine uit de hand liep. ‘Mijn moeder begon meer te drinken en uitte al haar frustraties op mij. Als uitweg greep ik weer naar eten.’ Ook verveling speelt een grote rol in Dewi haar ‘binge’-buien: ‘Het zal voor veel mensen herkenbaar zijn om wat te snacken tegen verveling, maar ik verlies in zo’n situatie de controle over mezelf. Dan eet ik tot ik me misselijk voel.’ Daar blijft het echter niet bij. Dewi heeft de laatste tijd last van bewegingsdrang; iets wat ze voor corona nog niet had. ‘Ik had nooit de neiging om te trainen of tienduizend stappen te behalen op een dag. Tegenwoordig voelt het als falen als ik één van de twee niet doe’, vertelt ze. Tot de dag van vandaag weten de ouders van Dewi nog altijd niet af van haar eetstoornis.
Lois is 20 en gediagnosticeerd met een gegeneraliseerde angststoornis en een depressieve stemmingsstoornis. Daar is ze ook voor in therapie. In haar dagelijks leven kampt ze onder andere met depressieve klachten, slaapproblemen en paniekaanvallen. Haar klachten verergerden sinds de coronacrisis. Ze kreeg namelijk meer tijd om na te denken en bevond zich vaak alleen. ‘Ik heb al lange tijd last van depressieve klachten, maar deze werden erger toen mijn vader vreemdging en ons gezin verliet. Ik viel hierdoor in een zwart gat, waar ik niet zelfstandig uit kon komen. Dat was het moment dat ik dacht: nu moet ik hulp gaan zoeken’, vertelt Lois. Het gevoel van eenzaamheid in quarantaine was voor haar allesbehalve bevorderlijk. ‘Ik kan weinig tot geen afleiding zoeken in de buitenwereld. Ik ben veel alleen en kan weinig leuke dingen doen met vrienden. Dat valt me zwaar.’ Ondanks de hechte band met haar moeder en zusje, maakt haar thuissituatie het er niet makkelijker op. ‘Alles waar we in het dagelijks leven mee dealen op het moment, maakt het alleen maar moeilijker’, vertelt Lois.
Michel is 24 en kampt met ernstige angstklachten. Een officiële diagnose heeft hij niet, maar voorheen liep hij wel bij een psycholoog die hem hielp met zijn klachten. Deze hulp zorgde ervoor dat zijn paniekaanvallen afnamen, maar van angstaanvallen heeft hij nog altijd last. Corona en zelfisolatie waren voor zijn klachten allesbehalve bevorderend. De klachten werden nog erger toen Michel te maken kreeg met een break-up. ‘De persoon die altijd voor mij klaar stond, viel plots weg. Dat mijn relatie stukliep in een periode als deze, viel heel zwaar. Dat in combinatie met stage, scriptie en zelfisolatie maakte het er niet makkelijker op’, vertelt Michel. Gelukkig viel de coronacrisis hem sociaal gezien niet al te zwaar en hield hij veel contact met vrienden door te bellen. Ook zijn vader, waar Michel momenteel woont, geeft hem veel support. ‘Hij helpt me door deze tijd heen te komen’, aldus Michel.
Pien is 22 en heeft de diagnose depressie. Ze heeft dagelijks te maken met depressieve gevoelens en angstaanvallen. Ze kampte al met deze klachten voordat het coronavirus uitbrak, maar ze waren niet zo heftig als nu. Vooral haar angstaanvallen zijn erger geworden. ‘Ik heb minimaal één keer per week een paniekaanval, meestal om de kleinste dingen. Voorheen had ik slechts twee keer per maand een soortgelijke aanval’, vertelt Pien. De toename van haar paniekaanvallen zijn vooral terug te leiden aan het thuis zitten. Normaal houdt structuur Pien op de been, maar daar kan ze zich nu niet meer aan vasthouden. ‘Als ik weet wat er te gebeuren staat, kan ik paniekaanvallen voorkomen. Door de onzekerheid en onduidelijkheid die nu speelt in de wereld, raak ik door de kleinste dingen in paniek. Ook heb ik door het thuiszitten meer tijd om na te denken, vaak negatief’, aldus Pien. Ze vertelt dat ze minder sociale contacten heeft en het gevoel heeft dat ze er alleen voor staat. ‘Er is niemand die mijn negatieve gedachten uit mijn hoofd kan praten’, vertelt ze. Pien krijgt momenteel hulp, maar zou willen dat ze snel weer face to face met iemand kan praten.
Silke is 20 en heeft last van burn-out klachten vanwege stress. Deze klachten ervaart ze al sinds de basisschool. Naast haar burn-out heeft Silke ook de diagnose autisme. In behandeling is ze niet meer, maar ze slikt nog altijd medicatie tegen haar klachten. Haar autisme valt haar zwaar tijdens de coronacrisis. ‘Voor mensen met autisme zijn veranderingen een hel. De versoepelingen zorgen ervoor dat mijn stresslevel enorm omhoogschiet. Het bedrijf waar ik werk besloot om twee dagen na de versoepelingen weer open te gaan. Ik heb daar echter zeker een week of twee voor nodig om opnieuw te kunnen wennen. Zeker na ruim twee maanden niet te hebben gewerkt’, vertelt Silke. ‘Ook de hygiënemaatregelen zorgen voor extra stress en vermoeidheid.’ Gelukkig heeft Silke een fijne thuisbasis en een sterke band met haar moeder. ‘Mijn thuissituatie heeft een positieve invloed op mijn mentale gezondheid. Ik deel alles met mijn moeder en het is enorm gezellig thuis.’
Om kwetsbare groepen beter te bereiken en gerichter hulp te kunnen bieden, is volgens het Trimbos Instituut diepgaander onderzoek nodig. Online hulp van onder andere Mind, 113 Zelfmoordpreventie en Mentaal Vitaal zouden op het moment een belangrijke rol kunnen spelen om deze groep te bereiken. Ervaar jij vanwege het coronavirus extra psychische klachten? Dan is het belangrijk om contact op te nemen met de huisarts en of praktijkondersteuner voordat de klachten verder verergeren. Dat kan namelijk leiden tot ernstige gevolgen zoals het ontwikkelen van een depressie of angststoornis.
Om privacyredenen is er in dit artikel gebruik gemaakt van pseudoniemen.
Dit gastartikel is geschreven door Hester Heijmans, vierdejaars studente journalistiek.