In het afgelopen halfjaar schreef ik mijn bachelorscriptie met als algemeen onderwerp ‘genderongelijkheid op de werkvloer’. Hierdoor las ik veel over het queen bee fenomeen: het verschijnsel waarbij vrouwen zich mannelijker gaan gedragen op de werkvloer en zich afwijzend opstellen jegens andere vrouwen wanneer zij een topfunctie bemachtigen.

In dezelfde periode liep ik ik door de boekwinkel toen mijn oog op een pastelroze boek viel, getiteld Nice girls don’t get the corner office. Een snelle blik op de flaptekst leerde mij dat dit een carrièregids voor vrouwen is die ervoor gaat zorgen om je dromen en ideeën waar te maken. Dit in combinatie met de titel die suggereert dat lieve meisjes geen carrière zullen maken, zorgde ervoor dat ik, met mijn hoofd volledig ingesteld op een scriptie over dit onderwerp, mij afvroeg: is dit nou een gids die je vertelt hoe je een queen bee moet worden?

Lois Frankel baseert haar boek op haar jarenlange ervaring als coach en bedrijfstrainer, waarmee ze veel werkende vrouwen als cliënt heeft. Jarenlang observeerde ze mannen en vrouwen op de werkvloer en vergeleek hun gedrag. In de inleiding van het boek vraagt ze zich hardop af: “Waarom ondermijnen vrouwen zichzelf (en daarmee hun carrière)?” Het antwoord: vrouwen hebben aangeleerd dat ze lieve meisjes moeten zijn, die zich richten op vriendelijkheid, gehoorzaamheid, goede manieren en relaties. Wanneer ze tegen deze stereotiepe gedragingen ingaan, krijgen ze hier van veel mensen in hun omgeving negatieve reacties op. Het is gemakkelijker om je dan maar gewoon als dat lieve meisje te gedragen dat mensen liever zien.  De respons van Frankel: “Je hoeft je niet te gedragen zoals het je geleerd is. Je hebt meer keuzes. Groei in je leidersrol.”

In het boek beschrijft ze verschillende fouten die vrouwen maken op hun werk, waarmee ze zichzelf verhinderen om een carrière op te bouwen en hun talenten te benutten. De fouten die Frankel beschrijft, zijn opgedeeld in 7 categorieën.

1. hoe je het spel speelt
2. hoe je je gedraagt
3. hoe je denkt
4. hoe je jezelf op de markt brengt
5. hoe je klinkt
6. hoe je eruitziet
7. hoe je reageert

Iedere fout wordt omschreven aan de hand van een praktijkvoorbeeld. Gelukkig beschrijft Frankel niet alleen wat je fout doet, maar geeft ze je vervolgens ook tips over hoe je de situatie juist wél zou kunnen aanpakken op je werk. Frankel beschrijft wat er verkeerd is aan het ontlopen van kantoorpolitiek, het niet willen beledigen van anderen, het weigeren van belangrijke opdrachten, het niet kennen van het vakjargon, en veel meer.

Een zoekopdracht op Google leert dat niet iedereen even enthousiast is over de inhoud van het boek. Zo geven vijf topvrouwen in dit artikel in de Volkskrant aan het boek niet heel nuttig te vinden. Zelf vroeg ik mij ook af of dit boek nou het verschil gaat maken voor vrouwen die hun dromen waar willen maken. Vooral hoofdstuk 7, waarin Frankel ingaat op het uiterlijk, deed mij enigszins fronsen. Ik kan mij bijvoorbeeld niet voorstellen dat het opdoen van make-up mijn carrière verder gaat helpen. Sterker nog, het stuitte me nogal tegen de borst. Van mannen wordt ook niet verwacht dat ze hun gezicht gaan poederen, laat staan dat het hun carrière verder gaat helpen. Waarom zou deze standaard wel voor vrouwen gelden?

Toch staan er ook fouten in het boek die zonder twijfel vaak gemaakt worden. Zinnen beginnen met “Misschien is dit een domme vraag, maar…” of “Misschien heeft iemand anders dit al gezegd, maar…” zorgt ervoor dat je je eigen geloofwaardigheid niet heel veel verder helpt. Ook het formuleren van een mededeling als een vraag maakt dat je een stuk minder daadkrachtiger overkomt.

Ook Frankel zelf geeft in de inleiding van haar boek al aan dat niet iedereen het volledige boek nodig zal hebben: “Dit boek is niet voor iedereen geschikt. Veel vrouwen hebben manieren gevonden om de stereotypen waarmee ze zijn opgevoed opzij te zetten en krachtig op te treden, meestal dan (het is bijna onmogelijk om altijd krachtig te zijn). Misschien doe je dat door je eigen unieke communicatiestijl uit te buiten, of door je stereotiep mannelijk te gedragen, en ben je tevreden met de successen die je hebt geboekt. Als dat voor jou geldt, dan vind je misschien nog wat extra tips in dit boek om je eigen stijl verder uit te bouwen, maar waarschijnlijk heb je veel coaching al vanzelf opgenomen in je succesvolle repetoire. In dat geval zeg ik: ‘Ga zo door, meid!’”

Daar zit denk ik de grootste kracht van dit boek. Niet iedere vrouw maakt elke fout die in het boek wordt omschreven. De bedoeling van dit boek is dat je voor jezelf inventariseert welke paragrafen op jou van toepassing zijn. Dit hangt allemaal af van jouw werkomgeving, je doelen en je karakter. Ga met die coachingstips die bij deze paragrafen horen aan de slag, en de rest kun je links laten liggen. Zo kun je je gedrag aanpassen op die paar punten waar dit nog nodig is. Met andere woorden: wie de schoen past…