Martin Luther King, Steve Jobs, Greta Thunberg: wie kent ze niet? Het zijn voorbeelden van mensen die in staat zijn geweest de wereld in beweging te krijgen. Het zijn voorbeelden van leiders die wereldwijd bewonderd worden om hun woorden en daden. Ze staan bekend om grote successen die voor veel verandering hebben gezorgd. In dit artikel komen we erachter wat de verschillende leiderschapsstijlen zijn en wat charisma zo bijzonder maakt in hoe succesvol wij een leider vinden. 

Een leider is een naam voor een rol die iemand in een bepaalde groep kan hebben; iemand die een bepaald doel voor ogen heeft, een visie. Een leider wil zoveel mogelijk mensen bereiken omdat hij of zij het doel dan beter kan bereiken. De leider heeft verschillende rollen die moeten worden vervuld: bevelhebber, mentor, organisator, teambuilder en motivator (Lopez & Ensari, 2014). Als leider moet je dus veel vaardigheden hebben om een groep aan te sturen. Het is zeker geen eenvoudige rol.

Wat maakt een sterke leider?

De rol als leider is dan ook niet voor iedereen weggelegd. Aan de andere kant is het ook niet zo dat je daar een bepaalde persoonlijkheid voor moet hebben. Er zijn namelijk geen persoonlijkheidskenmerken verbonden aan succesvol leiderschap (Aronson et al., 2018). Leiders zoals Martin Luther King, Steve Jobs en Greta Thunberg hebben op het gebied van persoonlijkheid niet zozeer iets met elkaar gemeen. Desalniettemin zie je dat er twee verschillende leiderschapsstijlen te onderscheiden zijn: charismatisch en autoritair. Dit heeft te maken met op welke manier de leider een groep aanstuurt, deze kan flink verschillen. 

Autoritair leiderschap

Autoritaire leiders zijn namelijk voornamelijk gericht op hoe ze het doel wat ze voor ogen hebben, het beste en zo gestructureerd mogelijk kunnen bereiken (Lopez & Ensari, 2014). Ze houden de touwtjes strak in handen en sturen een groep aan op basis van beloning en straf (Aronson et al., 2018, p. 303). Volgens onderzoek uitgevoerd door de onderzoekers Lopez & Ensari (2014) wordt er door autoritaire leiders niet veel stilgestaan bij welke gevoelens of spanningen dit kan oproepen bij de volgers. Autoritaire leiders staan erom bekend dat ze manipulerend en afstandelijk zijn. Ze hebben alleen oog voor het bereiken van hun doel en proberen mensen zover te krijgen hen daarin te helpen. Een autoritair leider is dus niet zo veel bezig met het opbouwen van een sterke band met zijn of haar volgers, dit is daarentegen wel een belangrijk kernmerk van charismatische leiders (Lopez & Ensari, 2014).

Charisma

Wat is charisma dan precies? Charisma is een woord voor een persoon die een speciale aantrekkingskracht heeft en zelfvertrouwen uitstraalt (Encyclo, z.d.). Charismatische mensen kunnen goed luisteren naar anderen en voelen beter aan wat de behoeftes zijn van anderen (Lopez & Ensari, 2004). Zo is Martin Luther King een voorbeeld van een leider met charisma.

Martin Luther King

‘’I have a dream…’’. Zo luidden de woorden van Martin Luther King in zijn speech die hij hield in 1963 voor meer dan 200.000 mensen (Wikipedia, 2021). Zelfs nu, meer dan een halve eeuw later, zullen er weinig mensen zijn die de beroemde woorden niet herkennen. Martin Luther King stond voorop in de anti-apartheid strijd. In zijn speech wenst hij dat niet langer huidskleur zal bepalen hoe men beoordeeld wordt. Hij wenst vrijheid en gelijkheid voor alle burgers, ongeacht welke huidskleur men heeft (NOS, z.d.). De successen van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde staten werden dan ook voornamelijk toegeschreven aan King. Hij werd het gezicht van de burgerrechtenbeweging in de Verenigde Staten (Wikipedia, 2021). Maar hoe wist hij zoveel mensen te trekken?

Charismatisch leiderschap

Hoe Martin Luther King deze honderdduizenden mensen naar zich toe weet te trekken, toont precies waar charismatisch leiderschap omgaat. Charismatische leiders weten sympathie op te wekken en een sterke band te creëren met volgers (Conger & Kanungo, 1987). Charismatische leiders hebben een duidelijke visie. Ze weten hun visie duidelijk over te brengen en weten hoe ze een ‘wij’-gevoel moeten scheppen om mensen bij elkaar te brengen (Herold, z.d.). Een charismatische leider probeert volgers te motiveren ook het doel na te streven door ze te inspireren. Volgers van de charismatische leider ontwikkelen een sterke emotionele band met de leider, in tegenstelling tot de autoritaire leider, waarmee die band niet ontstaat (Lopez & Ensari, 2004). 

Successen en tegenslagen

Deze emotionele banden bij de leiderschapsstijlen blijkt belangrijk bij op welke manier er naar successen en tegenslagen wordt gekeken. De band die de charismatische leider met zijn volgers heeft opgebouwd zorgt ervoor dat er sneller over gebreken of fouten van de leider heen wordt gekeken (Meindl & Ehrlich, 1987). In het onderzoek van Lopez & Ensari (2004), kwam zelfs naar voren dat wanneer de leider charismatisch is, volgers successen in een organisatie of beweging zullen toeschrijven aan de vaardigheid van de leider. Terwijl wanneer de leider niet charismatisch is, deze successen juist werden toegeschreven aan alles behalve de leider zelf en eerder aan een goedlopende economie of simpelweg geluk. Bij tegenslagen zal een charismatisch leider dus minder snel de schuld krijgen dan een autoritair leider. Bij successen zal de charismatische leider eerder geprezen worden dan een autoritair leider (Lopez & Ensari, 2004). 

Een machtige positie

Het blijkt maar hoe invloedrijk de stijl van een leider kan zijn. Hoeveel invloed een leider heeft, heeft niet te maken met een bepaald persoonlijkheid of eigenschap. Het gaat om wat voor manier de leider anderen voor zich weet te winnen, door middel van charisma of beloningen en regels. Het blijkt dat het hebben van charisma een machtige positie kan geven. Hoe wij naar een leider kijken, zegt iets over hoe wij de successen en tegenslagen zullen beoordelen en of wij deze zullen toeschrijven aan de leider zelf of factoren van buitenaf. Hoe charismatischer leiders door ons worden gezien en hoe sterker onze emotionele band met ze is, hoe meer ze ons voor zich zullen weten te winnen en door ons als succesvol zullen worden gezien. 

 

Aronson, E., Wilson, T. D., Akert, R. M., Sommers, S. R., Huurne, M., Frankemölle, E., & Moons, A. (2018). Sociale psychologie (9de editie). Pearson.
Conger, J. A., & Kanungo, R.N. (1987). Toward a behavioral theory of charismatic leadership in organizational settings. Academy of Management Review, 12(4), 637-647.
Encyclo (z.d.). Charisma – 15 definities – Encyclo. Geraadpleegd op 10 januari 2022, van https://www.encyclo.nl/begrip/charisma
Herold., M. (z.d.). Dilemmalogica. Managementissues. Geraadpleegd op 22 januari 2022, van https://www.managementissues.com/index.php/organisatiemanagement/76-management/487-charismatisch-leiderschap
Howell, J. M., & Shamir, B. (2005). The role of followers in the charismatic leadership process: Relationships and their consequences. Academy of Management Review, 30(1), 96-112.
Lopez, E. S., & Ensari, N. (2014). The Effects of Leadership Style, Organizational Outcome, and Gender on Attributional Bias Toward Leaders. Journal of Leadership Studies, 8(2), 19–37. https://doi.org/10.1002/jls.21326
Meindl, J. R., & Ehrlich, S. B. (1987). The romance of leadership and the evaluation of organizational performance. Academy of Management Journal, 30(1),91-109.
NOS. (z.d.). Martin Luther King. Geraadpleegd op 10 januari 2022, van https://lab.nos.nl/projects/martin-luther-king/index.html
Wikipedia. (2021, 11 december). I Have a Dream (Martin Luther King). Wikipedia. Geraadpleegd op 10 januari 2022, van https://nl.wikipedia.org/wiki/I_Have_a_Dream_(Martin_Luther_King)

Geschreven door Lizzy Kuijpers

Lizzy woont in Rotterdam en is student Toegepaste Psychologie in Leiden. Hier heeft ze het erg naar haar zin en ze interesseert zich voor alles wat met het menselijk brein te maken heeft. Daarnaast houdt ze erg van sporten, reizen en Corgi's.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *