Genialiteit. Dat komt alleen voor bij mensen met een uitzonderlijk hoog IQ, toch? Het antwoord verrast je waarschijnlijk: Einsteins creatieve vermogen was namelijk niet persé groter dan die van een eerstejaars universiteitsstudent. Want wist je dat een IQ hoger dan 120 daar geen invloed meer op heeft?

Pieter van Strien onthult met zijn boek ‘Het creatieve genie’ deze en andere geheimen over creativiteit en beroemde genieën. En zet daarbij verschillende theorieën uiteen. Het boek is een gedetailleerde zoektocht naar wat het inhoudt om een (creatief) genie te zijn.
Freud, Steve Jobs, Picasso, Prince, Ford, Darwin… noem ze maar op. Ze lijken zo verschillend, maar desondanks zijn het allemaal creatieve genieën.

Wat is een creatief genie dan überhaupt? Welke eigenschappen moet je bezitten? In hoeverre speelt je omgeving een rol? Bovendien: waarom wordt de ene persoon wel beroemd en de ander niet?

Creatief met de waarheid

Er zijn talloze verbijsterende verhalen en hilarische anekdotes over hoe beroemde mensen tot hun geniale ideeën kwamen. Maar daarmee demonstreert het boek meteen hoe onze mythes over genieën zijn ontstaan. Van Strien haalt genieën van hun sokkel en bekijkt ze als mens: Hoe bereikten zij eigenlijk hun ‘geniestatus’? Wat is het échte verhaal daarachter?

Want wie kent bijvoorbeeld nou niet de beroemde uitroep ‘Eureka!’? Dit riep Archimedes toen hij in bad zat en plotseling de volumetheorie ontdekte. Vervolgens rende hij uit enthousiasme naakt over straat. Helaas… zulke verhalen zijn meestal niet meer dan creatieve sprookjes. Archimedes had daarvoor namelijk al zo’n 50 pagina’s volgeschreven over drijvende lichamen. Het was al een lange, moeilijke studie geweest. Maar dat heeft hij natuurlijk aan niemand verteld… Zo noemt van Strien meerdere ontdekkingsmythes, zoals die van Newton en Darwin. Vele wereldveranderende ideeën waren gewoon het gevolg van keihard werken.

En niet te vergeten: het hebben van een flinke dosis doorzettingsvermogen. Want waarom denk jij dat Bill Gates zo rijk is? Hij gaf nooit op. Zo sliep hij als student nauwelijks, omdat de universiteit alleen ’s nachts hun computers beschikbaar stelden. Dit was voor hem dus de enige kans om alles te leren over deze, toen nog zeldzame, uitvinding.

Wie faalt is succesvol

Succes blijkt een simpele formule: blijf gewoon falen, totdat het een keer goed gaat. Vele pioniers gingen tig keer failliet, voordat ze succes boekten. En zoals Edison het zo mooi uitdrukte: “Ik heb niet gefaald, maar 1000 succesvolle manieren gevonden hoe je geen gloeilamp maakt.” Maar van Strien noemt ook uitzonderingen. Bijvoorbeeld ontdekkingen die men per ongeluk deed. Zo ontdekte men bijvoorbeeld buskruit en porselein, toen ze goud wilden maken. Toch was het dankzij hun creativiteit dat ze de mogelijke toepassingen van deze nieuwe substanties uitprobeerden.
Maar of het nou door hard werken komt of door een open mind: Mensen bedenken oplossingen en uitvindingen blijkbaar niet out of the blue, maar out of the box.

Fake it if you don’t make it

Toch leren deze eerlijke cv’s ons niet alles over genieën. Creativiteit kent vele vermommingen. Bijvoorbeeld het inzetten van ‘beter goed gejat dan slecht bedacht’ levert je mogelijk de felbegeerde geniestempel op. Dat blijkt uit vele voorbeelden van dit boek, waaronder Galilei ‘zijn’ telescoop en uitspraken van filosofen.

Overtuigingskracht en brutaliteit zijn daarom belangrijke persoonseigenschappen. Lefgozers stalen soms schaamteloos ontdekkingen van verlegen genieën. Tesla was daardoor meervoudig slachtoffer van Marconi (radio) en Edison (gloeilamp; de ironie van eerdergenoemde quote). Het boek verraste me overigens ook met minder algemeen bekende jatstatistieken van beroemdheden.

Maar overtuigingskracht is niet alleen om die reden belangrijk. Vele genieën doen zich mooier voor dan ze werkelijk zijn. Dit zorgde bij mij herhaaldelijk voor een ‘dat meen je niet!’-moment.
Zo verkocht Karl Marx zijn vrouw haar bezittingen om zelf met geld te kunnen smijten. Zijn kinderen overleden zelfs, omdat er geen geld meer was voor voedsel of medicijnen. Zijn moeder zei zodoende dat ‘hij beter op het kapitaal kan letten in plaats van erover te schrijven’.

Maar er is meer…

Om bekroond te worden als creatief genie, hangt er naast je werkethos, dus ook veel van je persoonlijkheid af.
Toch dekt dat de lading nog lang niet: van Strien bespreekt daarom ook talloze andere invloedrijke invalshoeken. Door al deze invloeden ontwikkelt een idee zich langzaamaan tot een geniale ontdekking. Maar hoe zich dat precies ontwikkelt, is in the eye of the beholder, zoals de Escher-voorkant van het boek creatief weerspiegelt.

Doe mij ook maar zo’n Eureka

‘Het creatieve genie’ laat je zodoende beseffen dat al die genieën doodgewone mensen waren en zijn. Het toont aan dat ook jij en ik mogelijk in staat zijn tot genialiteit. Het boek vind ik met name geschikt voor mensen die willen weten hoe grote ontdekkingen werkelijk zijn ontstaan. Ik smulde van de voorbeelden. Wel moet je van details houden, omdat van Strien elke relevante theorie nauwkeurig bespreekt. De hoofdstukken bevatten aardig wat informatie die je moet verwerken, waardoor het geen boek is die je uren achtereen leest.

Ik vind het vooral een speciale aanrader voor entrepreneurs en innovatieve zzp’ers. Het veroorzaakt namelijk een drempelverlagende, positieve boost van: ‘Ik kan dat ook!’.
Toen ik de laatste bladzijde omsloeg, dacht ik opeens aan een quote van Einstein: “Als ik naar mezelf kijk en mijn denkmethodes, kom ik tot de conclusie dat mijn fantasie meer voor mij heeft betekend dan mijn talent bepaalde kennis te absorberen.”

Nou, laat die ‘Eureka!’ nu maar komen dan.

Ben je benieuwd geworden naar het boek, doe dan snel mee aan onze win actie op facebook of bestel het hier!