“Kerstmis is de moeilijkste tijd voor mij met mijn boulimia. Zoveel eten, zoveel liefde en zoveel vreugde, maar ik kon de liefde of vreugde niet voelen, dus zocht ik mijn toevlucht in het eten. Het was zwaar om iedereen zo gelukkig te zien voordat ik mijn weg naar de badkamer maakte. Ik voelde me niet waardig om gelukkig te zijn. Ik verdiende de liefde en vreugde niet. Ik heb ontdekt dat als ik me kan richten op de liefde en vreugde, de rest vanzelf op zijn plek valt.” – Anoniem
De feestdagen zijn niet voor iedereen een tijd van genot, vreugde en gezelligheid. Voor mensen met een eetstoornis kunnen ze zelfs enorm stressvol zijn. Een opmerking hier over wat je opschept, een blik daar naar hoe je jurkje of je pak past, een familielid die (dan wel niet bewust) jou het kleinste, of juist het grootste, stukje taart geeft. Het is een constante strijd die vaak in stilte gevoerd wordt, en die uitzichtloos kan lijken in de feestmaanden. Hoe ga je om met een eetstoornis tijdens de feestdagen? En wat kun je als familielid of vriend(in) doen om een ander te ondersteunen?
Wat maakt het moeilijk?
De feestdagen kunnen enorm moeilijk zijn voor mensen met een eetstoornis. Er ligt een constante focus op eten. Het kan overweldigend en angst-opwekkend zijn als maaltijden het middelpunt zijn van zoveel sociale activiteiten. Dan zijn er nog de emotionele en sociale ‘triggers’; familie dynamieken kunnen stressvol zijn en gesprekken over lichaamsbeeld en gewicht kunnen de zaken verergeren. Deze gesprekken kunnen negatieve gevoelens opwekken en iemand nog slechter over zichzelf doen denken. Daarnaast zijn de feestdagen een verstoring van het normale dagelijkse ritme. Veranderingen in routine, en het van hot naar her vliegen, kan een obstakel zijn voor de coping-strategieën die iemand normaal heeft. Hierdoor kan het moeilijker voelen om hun eetstoornis de baas te blijven. Uit onderzoek blijkt dat de feestdagen extra stress meebrengen voor mensen met een eetstoornis, wat vaak leidt tot een verergering van symptomen of zelfs een terugval, vanwege deze triggers en verstoring van de routine.
Lees ook: “Eet gewoon meer” – de misvattingen over anorexia
Help: hoe overleef ik de feestdagen met een eetstoornis?
Worstel jij met een eetstoornis? Communiceer: ga met je familie en/of vrienden het gesprek aan, voor zover dit voor jou mogelijk is, en laat ze weten waar je je zorgen over maakt en wat je (van hen) nodig hebt. Het kan zijn dat je het lastig vindt om je eetstoornis te bespreken met geliefden. Onderaan dit artikel staan een aantal organisaties waar je anoniem terecht kunt voor hulp.
Plan & visualiseer: hoe wil je dat de dag eruit gaat zien? Beeld je bijvoorbeeld, voordat je naar vrienden/familie gaat, in hoe je op een rustige manier aan de tafel zit met het eten om je heen. Voor mensen met een eetstoornis kan het helpen om zich tijdens de feestdagen zoveel mogelijk te houden aan de normale routine en maaltijden. Op deze manier kan de stress rondom maaltijden tot een minimum beperkt worden.
Stel limieten: bedenk hoeveel en welke bijeenkomsten je graag wil bijwonen, en geef jezelf tussendoor tijd en rust. Het is oké om een uitnodiging af te wijzen of eerder naar huis te gaan als het teveel wordt. Let op je grenzen en geef deze aan. Journal: schrijf vóór de feestdagen op wat voor jou belangrijk is in je herstel, maar ook aan de feestdagen zelf. Blijf ademen: worden de gedachten of de spanning je te veel? Probeer om tot rust te komen, ademhalingstechnieken of aardingstechnieken zoals die in het plaatje hieronder.
Help: hoe ondersteun ik een geliefde met een eetstoornis tijdens de feestdagen?
Als familie/vriend(in) kun je ook ondersteuning bieden tijdens de feestdagen. Focus: creëer een omgeving die gefocust is op de reden voor het samenkomen, in plaats van op het eten. Activiteiten: plan activiteiten in die niet gaan om eten, zoals spelletjes, films kijken, wandelen of iets creatiefs! Ogen op je eigen bord: maak geen opmerkingen over porties, lichamen, gewicht, “goed” of “slecht” eten of over hoe je “dit er morgen vanaf moet lopen”. En ook voor familie/vrienden geldt: maak het bespreekbaar. Communiceer met jou geliefde(n) wat hij/zij van jou nodig heeft/hebben en neem dit echt serieus. Het vragen om, en accepteren van, hulp is al moeilijk genoeg.
Professionele hulp
Kom jij er zelf, of met jouw familie/vrienden niet uit? Heb je meer hulp nodig, of heb je naar aanleiding van dit artikel zorgen of vragen? Weet dan dat er hulp beschikbaar is! Het is enorm dapper dat je op zoek bent naar de juiste ondersteuning. Hieronder staan een paar organisaties waar je contact mee op kunt nemen:
Proud2Bme – online hulp eetstoornissen Online chat Chat agenda
De Luisterlijn 088-0767000 24/7 geopend
113 – zelfmoordpreventie 113 24/7 geopend
WEET – hulplijn eetstoornissen 010-7370847 Openingstijden
Bronnen
5-4-3-2-1 methode. Mindfulness.nl. (17 september 2024). https://mindfulness.nl/5-4-3-2-1-methode/
De Luisterlijn: 24/7 een Luisterend Oor: 088 0767 000. De Luisterlijn | 24/7 een luisterend oor | 088 0767 000. (25 november 2024). https://www.deluisterlijn.nl/
Doak, J. (21 december 2021). December: Eating disorders during the holidays. Department of Psychiatry. https://www.med.unc.edu/psych/eating-disorders-during-the-holidays/
Five questions you might have about Christmas with an eating disorder. Beat Eating disorders. (n.d.). https://www.beateatingdisorders.org.uk/your-stories/five-questions-about-christmas-eating-disorder/
Omgaan met een eetstoornis tijdens de feestdagen. PsyQ. https://www.psyq.nl/eetstoornis/onzichtbare-eetstoornissen/artikelen/omgaan-met-een-eetstoornis-tijdens-de-feestdagen-
Surviving the holidays during eating disorder recovery. ANAD National Association of Anorexia Nervosa and Associated Disorders. (9 oktober 2024). https://anad.org/surviving-the-holidays-during-eating-disorder-recovery/